روانشناسی و طرحواره درمانگر

چالش شناختی با تله‌ی زندگی. (بی‌اعتبارسازی تله‌ی زندگی در سطح عقلانی)

سبک زندگی شما باعث شده که اعتقاد راسخ پیدا کنید که تله‌ی زندگی‌تان حقیقت دارد. سوزان اعتقاد راسخ داشت هر کسی که او را دوست دارد، رهایش خواهد کرد. او تله‌ی زندگی‌اش را هم در سطح عقلانی و هم در سطح هیجانی پذیرفته بود.

در این مرحله از تغییر بایستی تله‌ی زندگی را در سطح عقلانی زیر سؤال ببرید. برای انجام این کار بایستی ثابت کنید که شواهد طرحواره درمانگر مخالف تله‌ی زندگی زیادند یا این که تله‌ی زندگی حداقل قابل تغییر است. باید به اعتقاد راسخ خود درباره‌ی صحت تله‌ی زندگی‌تان شک کنید. مادامی که باور داشته باشید تله‌ی زندگی‌تان درست است، نمی‌توانید برای تغییر آن اقدام کنید.

برای چالش با تله‌ی زندگی‌تان بایستی شواهد موافق و مخالف تله‌ی زندگی را فهرست‌وار بنویسید. به‌عنوان مثال اگر احساس می‌کنید از نظر اجتماعی، آدم ناخوشایند و نادلنشینی هستید، ابتدا بایستی به‌دنبال تمام شواهد و مدارکی بگردید که از این دیدگاه حمایت می‌کنند. سپس در یک لیست جداگانه به گردآوری تمام شواهد و مدارکی بپردازید که نشان می‌دهد که آدم دوست‌داشتنی و دل‌نشینی هستید.

در اکثر موارد، بازنگری این شواهد نشان می‌دهند که تله‌ی زندگی شما درست و صحیح نبوده است. در واقع این شواهد نشان می‌دهند که شما آدم بی‌ارزش، بی‌کفایت، نالایق و محکوم به شکستی نیستید. اما دست بر قضا گاهی هم شواهد از درست بودن تله‌ی زندگی پرده برمی‌دارند. به‌عنوان مثال شواهد نشان می‌دهند که در طول زندگی‌تان طرد شده‌اید، انزواگزینی پیشه کرده‌اید و نتوانسته‌اید که آن طور که باید و شاید مهارت‌های اجتماعی را یاد بگیرید. یا در مدرسه و در کارها، بسیاری از فرصت‌ها را بر باد فنا داده‌اید و در زندگی‌تان انتخاب‌های خوبی نداشته‌اید.

نگاهی به این فهرست شواهد بیندازید. آیا دلایل و شواهدی که ذکر کرده‌اید ذاتاً تله‌ی زندگی شما را تأیید می‌کنند یا دیگران (خانواده، همسالان) در شستشوی مغزی شما نقش داشته‌اند؟ به عنوان مثال آیا بی‌کفایت و نالایق به دنیا آمده‌اید یا این که والدین سرزنش‌گر به تدریج این بذر بی‌کفایتی را در ذهن شما کاشته‌اند و به‌تدریج باورتان شده است که آدم وابسته و نالایقی هستید؟ آیا واقعاً بچه‌ خاص و ویژه‌ای بودید یا والدین‌تان شما را لوس و نازپرورده بار آورده‌اند؟ از خودتان سؤال کنید که کدام یک از شواهد و دلایل هنوز بر درستی تله‌ی زندگی شما پافشاری می‌کنند؟ یا این که این شواهد فقط به دوران کودکی شما برمی‌گردند.

چالش شناختی با تله‌ی زندگی. (بی‌اعتبارسازی تله‌ی زندگی در سطح عقلانی)

سبک زندگی شما باعث شده که اعتقاد راسخ پیدا کنید که تله‌ی زندگی‌تان حقیقت دارد. سوزان اعتقاد راسخ داشت هر کسی که او را دوست دارد، رهایش خواهد کرد. او تله‌ی زندگی‌اش را هم در سطح عقلانی و هم در سطح هیجانی پذیرفته بود.

در این مرحله از تغییر بایستی تله‌ی زندگی را در سطح عقلانی زیر سؤال ببرید. برای انجام این کار بایستی ثابت کنید که شواهد طرحواره درمانگر مخالف تله‌ی زندگی زیادند یا این که تله‌ی زندگی حداقل قابل تغییر است. باید به اعتقاد راسخ خود درباره‌ی صحت تله‌ی زندگی‌تان شک کنید. مادامی که باور داشته باشید تله‌ی زندگی‌تان درست است، نمی‌توانید برای تغییر آن اقدام کنید.

برای چالش با تله‌ی زندگی‌تان بایستی شواهد موافق و مخالف تله‌ی زندگی را فهرست‌وار بنویسید. به‌عنوان مثال اگر احساس می‌کنید از نظر اجتماعی، آدم ناخوشایند و نادلنشینی هستید، ابتدا بایستی به‌دنبال تمام شواهد و مدارکی بگردید که از این دیدگاه حمایت می‌کنند. سپس در یک لیست جداگانه به گردآوری تمام شواهد و مدارکی بپردازید که نشان می‌دهد که آدم دوست‌داشتنی و دل‌نشینی هستید.

در اکثر موارد، بازنگری این شواهد نشان می‌دهند که تله‌ی زندگی شما درست و صحیح نبوده است. در واقع این شواهد نشان می‌دهند که شما آدم بی‌ارزش، بی‌کفایت، نالایق و محکوم به شکستی نیستید. اما دست بر قضا گاهی هم شواهد از درست بودن تله‌ی زندگی پرده برمی‌دارند. به‌عنوان مثال شواهد نشان می‌دهند که در طول زندگی‌تان طرد شده‌اید، انزواگزینی پیشه کرده‌اید و نتوانسته‌اید که آن طور که باید و شاید مهارت‌های اجتماعی را یاد بگیرید. یا در مدرسه و در کارها، بسیاری از فرصت‌ها را بر باد فنا داده‌اید و در زندگی‌تان انتخاب‌های خوبی نداشته‌اید.

نگاهی به این فهرست شواهد بیندازید. آیا دلایل و شواهدی که ذکر کرده‌اید ذاتاً تله‌ی زندگی شما را تأیید می‌کنند یا دیگران (خانواده، همسالان) در شستشوی مغزی شما نقش داشته‌اند؟ به عنوان مثال آیا بی‌کفایت و نالایق به دنیا آمده‌اید یا این که والدین سرزنش‌گر به تدریج این بذر بی‌کفایتی را در ذهن شما کاشته‌اند و به‌تدریج باورتان شده است که آدم وابسته و نالایقی هستید؟ آیا واقعاً بچه‌ خاص و ویژه‌ای بودید یا والدین‌تان شما را لوس و نازپرورده بار آورده‌اند؟ از خودتان سؤال کنید که کدام یک از شواهد و دلایل هنوز بر درستی تله‌ی زندگی شما پافشاری می‌کنند؟ یا این که این شواهد فقط به دوران کودکی شما برمی‌گردند.